Compensatie bij het nieuwe pensioenstelsel: wat betekent dit voor jou?
Bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel kan een groep werkenden een eenmalige verhoging in de persoonlijke pensioenpot krijgen.
Dat extra bedrag heet meestal compensatie en is bedoeld om nadelen van de overstap te verzachten.
In dit artikel leggen we uit wie hiervoor in beeld komt, wanneer het kan gebeuren en waar je op moet letten — vooral als je (binnenkort) van baan wisselt.
Wat is compensatie precies?
Compensatie is een extra toekenning (bijvoorbeeld een bedrag of een verhoging van de pensioenopbouw) die sommige deelnemers krijgen
rond het moment dat hun pensioenregeling overstapt naar de regels van de Wet toekomst pensioenen.
Het doel: voorkomen dat een specifieke groep onbedoeld slechter uitkomt door de overgang.
Hoe dit wordt ingevuld verschilt per pensioenfonds/regeling.
Waarom is compensatie nodig?
In het oude systeem werkte de opbouw vaak met de doorsneesystematiek: iedereen betaalde (ongeveer) dezelfde premie en kreeg dezelfde opbouw,
terwijl de “waarde” van opbouw verschilt per leeftijd. Bij de overstap verdwijnt dat mechanisme. Daardoor kan er een groep zijn die
in de oude opzet relatief voordeel had gekregen, maar in de nieuwe opzet dat voordeel niet meer op dezelfde manier terugziet.
Compensatie is bedoeld om dat nadeel (deels) te repareren.
Waarom dit logisch is
- Je pensioenopbouw verandert van “collectieve rekenregels” naar persoonlijker (premie en pot).
- Bij een stelselwijziging ontstaan bijna altijd winners & losers zonder overgangsmaatregelen.
- Compensatie is één van die maatregelen om de overstap eerlijker te maken.
Wie komt (meestal) in aanmerking?
Er is geen universele “lijst” die voor iedereen hetzelfde is: elk fonds maakt een eigen transitieplan en kiest hoe het nadeel wordt berekend en gecompenseerd.
In de praktijk gaat het vaak om mensen die niet meer piepjong zijn, maar ook nog niet bijna met pensioen gaan (denk aan midden in de loopbaan),
omdat de overgang voor hen het meest kan schuiven in verwachte opbouw.
| Groep | Waarom juist zij? | Wat zie je in de praktijk? |
|---|---|---|
| Midden in de loopbaan | Overgang kan de opbouw-‘logica’ veranderen terwijl je nog lang moet doorbouwen | Vaker onderwerp van compensatieregels |
| Heel jong | Heeft nog veel tijd om op te bouwen in het nieuwe systeem | Minder vaak “compensatie-gevoelig” |
| Bijna met pensioen | Andere bescherming/regels kunnen zwaarder wegen (per fonds) | Soms aparte aanpak in transitieplan |
Let op: dit is een algemene indicatie. Jouw pensioenfonds bepaalt de exacte regels.
Wanneer wordt dit zichtbaar in je pensioen?
Niet iedereen stapt op hetzelfde moment over. Pensioenfondsen moeten uiterlijk 1 januari 2028 zijn overgegaan,
maar de datum verschilt per fonds. Compensatie (als jouw fonds die toepast) wordt meestal gekoppeld aan het moment van overstappen
(“invaren” naar de nieuwe regeling) en kan dan zichtbaar worden in communicatie van het fonds en uiteindelijk in je persoonlijke pensioenoverzicht.
Vaak gaat het om een aanpassing in de pot of de verwachte uitkomst binnen het nieuwe systeem.
Hoe hoog kan compensatie zijn?
De hoogte hangt af van (1) jouw situatie (leeftijd, salaris, dienstjaren), (2) de regels van het fonds en (3) hoeveel ruimte er is in het fonds
om te compenseren. Sommige regelingen gebruiken (een deel van) premie-ruimte of buffers om compensatie te financieren.
- Klein maar structureel: soms lijkt het “niet veel”, maar werkt het door over de resterende opbouw/jaren.
- Groter bij specifieke groepen: als het berekende nadeel groter is, kan de compensatie hoger uitvallen.
- Niet gegarandeerd hetzelfde voor iedereen: het is maatwerk per fonds en deelnemersgroep.
Baanwissel: kan je compensatie mislopen?
Dit punt is belangrijk: veel fondsen koppelen compensatie aan de groep die op het moment van overstap nog pensioen opbouwt bij dat fonds.
In fondscommunicatie zie je regelmatig dat compensatie geldt voor actieve deelnemers en niet voor mensen die al uit dienst zijn.
Praktische check vóór je van baan wisselt
- Wanneer stapt jouw (huidige) pensioenfonds over naar het nieuwe stelsel?
- Valt compensatie alleen onder “actieve deelnemers” (in dienst) op die datum?
- Wat gebeurt er met jouw pensioen als je overstapt: waardeoverdracht, laten staan, of iets anders?
Je hoeft niet “bang” te zijn om te wisselen van baan, maar het is wél slim om dit één keer bewust te checken
in de pensioencommunicatie van je fonds (transitieplan / deelnemersinformatie).
Wat kun je nu doen?
- Lees de communicatie van je pensioenfonds (brieven, e-mails, deelnemersportaal) over de overstap en compensatie.
- Noteer de overgangsdatum (of de periode) waarop jouw fonds wil overstappen.
- Check je status: ben je actief deelnemer, gewezen deelnemer, of gepensioneerd? (Dit kan verschil maken.)
- Bij baanwissel: laat pensioen meewegen als “voorwaarde”, net zoals salaris en reistijd.
- Bewaar bewijs en info: zet belangrijke documenten/berichten in één map (digitaal of papier) zodat je later terug kunt zoeken.
Bij twijfel: vraag uitleg bij je pensioenfonds of een onafhankelijke adviseur.
Veelgestelde vragen
Krijgt iedereen automatisch compensatie?
Nee. Compensatie is bedoeld voor groepen die nadeel kunnen ondervinden van de stelselwijziging.
Hoe dit wordt gedaan verschilt per fonds en regeling.
Is “eenmalig omhoog” hetzelfde als direct meer pensioen per maand?
Niet per se. Vaak gaat het om een (eenmalige) correctie in de pot/opbouw rond de overgang, waarna je pensioenuitkomst
over de tijd wordt berekend binnen de nieuwe regels.
Wat als ik net vóór de overstap uit dienst ga?
Dan is het extra belangrijk om te checken hoe jouw fonds compensatie afbakent. In fondsvoorbeelden zie je geregeld dat compensatie
alleen geldt voor werknemers die op het moment van overstap pensioen opbouwen bij dat fonds.
Wanneer moet elk fonds uiterlijk over zijn?
Pensioenfondsen moeten uiterlijk op 1 januari 2028 zijn overgegaan naar het nieuwe stelsel.