US Dollar Index (DXY) Uitleg: het kompas voor de dollar (2026)
De US Dollar Index (DXY) lijkt “ver van je trade” omdat het geen valutapaar is, maar in de praktijk is het
een van de beste snelle checks voor iedereen die EUR/USD, GBP/USD, goud (XAU/USD) of indices volgt.
In deze gids leer je wat DXY precies meet, waarom hij soms “alles” lijkt te sturen, en hoe je hem concreet gebruikt
voor betere context, timing en risicobeheer.
Wat is de US Dollar Index (DXY)?
De DXY is een index die de algemene sterkte van de Amerikaanse dollar probeert te vangen door USD te vergelijken
met een mandje van zes grote valuta’s. Zie het als een “thermometer” voor de USD: stijgt DXY, dan is de dollar gemiddeld
sterker tegenover dat mandje; daalt DXY, dan verzwakt de dollar gemiddeld.
Het mandje is historisch samengesteld en bevat vooral Europa + Japan. Daardoor kan DXY soms iets anders vertellen dan een bredere USD-brede view.
Traders gebruiken DXY vooral als context: als jij EUR/USD wilt kopen, maar DXY breekt net door een belangrijk weerstandsniveau,
dan handel je mogelijk tegen een groeiende dollartrend in. Dat betekent niet dat jouw trade “fout” is, maar wel dat je extra kritisch moet zijn
op timing, stop-loss en scenario’s.
Samenstelling & wegingen: waarom EUR/USD vaak “de DXY stuurt”
DXY is een gewogen mandje. De grootste weging is de euro. Dat maakt de index in de praktijk vaak een spiegelbeeld van EUR/USD.
Als EUR/USD stijgt, daalt DXY vaak (en andersom). Dit komt door de dominantie van EUR in de index.
| Valuta in het mandje | Weging (ongeveer) | Wat dit betekent in de praktijk |
|---|---|---|
| Euro (EUR) | ~57,6% | Grote moves in EUR/USD hebben vaak de grootste impact op DXY. |
| Japanse yen (JPY) | ~13,6% | Belangrijk bij risk-off en renteverschil VS–Japan. |
| Britse pond (GBP) | ~11,9% | BoE/Fed-dynamiek en UK-nieuws kunnen DXY beïnvloeden via GBP-weging. |
| Canadese dollar (CAD) | ~9,1% | Olie kan indirect meespelen via CAD (maar minder “direct” dan veel mensen denken). |
| Zweedse kroon (SEK) | ~4,2% | Relatief klein; impact vooral in periodes met EUR/SEK- en EU-sentiment. |
| Zwitserse frank (CHF) | ~3,6% | Kleine weging; CHF speelt vooral als safe haven in stressperiodes. |
- Snelle regel: als EUR/USD hard beweegt, beweegt DXY vaak mee (omgekeerd).
- Maar: DXY is een mandje — één paar verklaart niet álles.
- Gebruik DXY als filter: “Is de USD vandaag breed sterk of is het vooral EUR-zwakte?”
Belangrijkste drijfveren: waarom DXY stijgt of daalt
De dollar beweegt zelden “zomaar”. Meestal is het een combinatie van renteverwachtingen, macrodata en sentiment.
Dit zijn de drijfveren die je in 2026 (en eigenlijk altijd) het vaakst terugziet:
1) Renteverwachtingen en de Federal Reserve (Fed)
DXY reageert sterk op veranderingen in verwachte rentepaden. Niet alleen de rente van vandaag, maar vooral:
“gaat de Fed verkrappen of versoepelen, en hoe snel?” Als de markt hogere rentes of langer hoge rentes verwacht, wordt USD vaak aantrekkelijker
(kapitaal zoekt rendement), en DXY kan stijgen.
2) Inflatie, arbeidsmarkt en groeicijfers
Data zoals inflatie (CPI/PCE), werkgelegenheid en groei (BBP/PMI’s) beïnvloeden Fed-verwachtingen.
Sterke cijfers kunnen USD ondersteunen (als ze hogere rente “rechtvaardigen”).
Maar let op: extreem sterke of extreem zwakke data kunnen ook risk-on/risk-off effecten triggeren.
3) Risk-on vs risk-off
In stressperiodes kan de USD functioneren als veiligheid/liquiditeit (vlucht naar cash en USD-assets).
Dan zie je soms: DXY omhoog terwijl aandelen onder druk staan.
In risk-on fases kan geld juist naar risicovollere assets en valuta’s stromen, wat DXY kan drukken.
“Sterke dollar = altijd slecht voor aandelen” is te simplistisch. Soms stijgt DXY door globale stress (safe haven),
soms door hogere rentes (waarderingsdruk), en soms door zwakte elders (bijv. Europese groei-angst).
Kijk dus naar de reden achter de move, niet alleen naar de richting.
Correlaties: DXY als leidende indicator (met nuance)
Correlaties zijn handig, maar ze zijn niet permanent. Ze kunnen per maand/kwartaal wisselen, afhankelijk van wat de markt op dat moment prijst.
Toch zijn dit de “klassiekers” die vaak terugkomen:
1) EUR/USD, GBP/USD, AUD/USD
Veel majors bewegen vaak invers met DXY: DXY omhoog = USD sterker = deze paren omlaag (in grote lijnen).
Vooral EUR/USD door de hoge weging van EUR in DXY.
2) Goud (XAU/USD)
Goud en DXY hebben regelmatig een inverse relatie, omdat goud in USD geprijsd is:
een sterkere dollar kan goud “relatief duurder” maken voor kopers met andere valuta.
Maar: goud kan óók stijgen bij risk-off (veiligheid), zelfs als DXY stijgt. Dat is waarom context alles is.
3) Aandelen en indices
Een sterke USD kan druk zetten op multinationals (omzet in andere valuta), maar in de praktijk hangt de relatie af van:
rentes, winstverwachtingen en macro-sentiment. Gebruik DXY dus als signaal, niet als wet.
- Beste toepassing: DXY als “USD-breedte check” vóór je een USD-paar traded.
- Second best: DXY gebruiken om te zien of een move in één paar “breed USD” is of “pair-specifiek”.
- Niet doen: blind op correlatie traden zonder price action/plan.
Praktisch gebruik: 5 manieren om DXY echt nuttig te maken
1) Trendfilter voor je USD-trades
Stel: je wilt EUR/USD long. Check DXY eerst:
zit DXY in een duidelijke uptrend en breekt hij net een weerstand? Dan is je EUR/USD-long tegenwind.
Je kunt nog steeds traden, maar je wilt dan vaak: kleinere positie, strakkere selectie van entry, en een duidelijke invalidatie.
2) Divergentie spotten: “het paar beweegt, maar DXY niet”
Als EUR/USD plots hard daalt terwijl DXY nauwelijks stijgt, kan dat betekenen dat de beweging vooral door
EUR-zwakte komt (EU-nieuws, EU-data, ECB-tone) en minder door algemene USD-sterkte. Handig om te bepalen
of je vervolgbewegingen verwacht of juist mean reversion.
3) Belangrijke niveaus op DXY gebruiken als “macro S/R”
DXY reageert vaak netjes op grote ronde niveaus en duidelijke swing highs/lows.
Als DXY onder een groot niveau zakt, zie je regelmatig dat USD-paren dat “voelen” met follow-through.
Teken daarom 2–4 duidelijke zones op DXY (hoog tijdframe) en behandel ze als macro-context.
4) Nieuws-/kalenderdagen: check DXY vóór én na het event
Rond grote events (rente, inflatie, jobs) kun je DXY inzetten als “eerste reactie”.
Soms zie je na het nieuws een spike en daarna een reversal. Door DXY en jouw paar samen te bekijken,
voorkom je dat je één chart “overinterpreteert”.
5) Position sizing: meer voorzichtigheid bij brede USD-breakouts
Als DXY uitbreekt met momentum (breed USD), is de kans groter dat meerdere USD-paren tegelijk versnellen.
Dat vergroot kansen, maar ook correlatierisico: je kunt onbedoeld “3x USD” exposure stapelen.
Als je tegelijk EUR/USD, GBP/USD en XAU/USD traded, kun je in praktijk dezelfde USD-bias meerdere keren nemen.
Zet je totale USD-risico per dag/week expliciet in je plan.
Valkuilen en veelgemaakte fouten
- DXY behandelen als heilige graal: het is context, geen entry-systeem.
- Vergeten dat EUR zwaar weegt: soms is DXY-move vooral EUR-verhaal.
- Correlatie = zekerheid denken: correlaties verschuiven per regime (rente-regime, risk-regime, groei-regime).
- Geen plan bij tegenstrijdige signalen: bv. DXY up maar goud ook up — noteer vooraf wat jij dan doet.
- Overexposure: meerdere trades met dezelfde USD-bias zonder het te beseffen.
Veelgestelde vragen
Is DXY altijd omgekeerd aan EUR/USD?
Vaak wel, maar niet altijd “perfect”. Omdat EUR zo zwaar weegt, zie je meestal een sterke inverse relatie,
maar op korte termijn kunnen andere componenten, nieuws of risk-sentiment de verhouding verstoren.
Kan ik DXY direct traden?
Dat hangt af van je broker/platform. Sommige bieden DXY (of USD-index) als CFD of via futures/ETF-achtige producten.
Veel traders gebruiken DXY echter vooral als analyse-tool naast hun forex- of goudtrades.
Welke timeframes werken het beste voor DXY?
Als context werken hogere timeframes (dag/week) vaak het best voor trend en belangrijke zones.
Voor event-dagen kun je ook intraday kijken, maar laat het hogere timeframe de richting bepalen.